UTAFITI KATIKA UBUNIFU

UCHUNGUZI SAMBAMBA DHIDI YA MAMBO YA KUFIKIRIKA

Uchunguzi katika uandishi wa kubuni ni jambo la lazima ili mtunzi asiandike vitu ambavyo havishawishi kukubalika. Kwa maneno mengine, kufanya uchunguzi ni kufanya utafiti. Je, utafiti ni nini? Hebu tuangalie baadhi ya wataalamu wanasemaje kuhusiana na istilahi hii ya utafiti.

Kothari (2009:1) anasema kuwa, kwa msemo wa kawaida 'utafiti' ni kutafuta maarifa ili kuelewa jambo fulani. Utafiti ni utafutaji wa taarifa kisayansi na kwa kufuata utaratibu fulani kuhusiana na mada fulani. Kwa uhakika, utafiti ni
sanaa ya kuchunguza mambo kisayansi.

KKS (2000:445) inaelezea kuwa, 'utafiti' ni uchunguzi wa kisayansi au kitaaluma ambao umelenga kugundua, kufasiri, au utumiaji wa maarifa mapya, nadharia, au kanuni fulani.

Advance Learner's Dictionary of Current English inasema kuwa, 'utafiti' ni kufanya uchunguza kwa umakini au ni kutafuta taarifa mpya katika tawi lolote la maarifa. (1952:1069)

Redman na Mory wanasema kuwa, 'utafiti' ni utaratibu unaofanywa ili kupata maarifa mapya. (The Romance of Research, 1923:10)

Clifford Woody anasema 'utafiti' unajumuisha mambo tano ambayo ni: kuelezea tatizo, kuunda nadharia tete, kukusanya, kuratibu, na kutathmini data, kufanya udedushi na kufikia hitimisho, na kupima kama hitimisho linasadifu nadharia tete.

Kitula King'ei na Catherine Kisovi (2005:13) wanasema 'utafiti' ni: shughuli ya kitaaluma ambayo inamaanisha kupekua, kuchunguza, kuratibu, kufichua au kupeleleza. Pia inaweza kumaanisha kuchanganua jambo, dhana au hali fulani kwa shabaha ya kuielewa hasa kwa undani jinsi ilivyo.

Kwa hiyo, baada ya kuona nini maana ya 'utafiti', mwandishi wa kubuni hana budi kuzingatia maana ya dhana hiyo ili imwongoze katika 'safari yake ya uandishi'. Kwa maneno mengine, hapa ndipo mantiki ya kutembea na shajara pamoja na kalamu inapopata mashiko. Kwa kuwa, katika kutembea kwako na hekaheka za maisha, utakutana na vituko au mikasa ambayo utapenda kuitumia katika ubunifu wako. Je, usipoweka kumbukumbu utawezaje kuwasilisha kitu chenya 'uhalisi sambamba' wa maisha tuishiyo?